(nie)Płodność męska a dieta
Raporty Światowej Organizacji Zdrowia wskazują, że prawie 200 mln ludzi na świecie boryka się z trudnościami z płodnością. I co istotne około połowę stanowią mężczyźni [1,2]. Nie znamy jednoznacznej przyczyny pogorszenia jakości nasienia (która okazuje się najczęstszą przyczyną) jednak coraz częściej wskazuje się na zbyt wysoki stres oksydacyjny. Według prowadzonych badań, poprawa jakości diety i stylu życia mężczyzn może wywoływać poprawę parametrów nasienia [1]. Co zatem warto zmienić? Jakie składniki żywności wydają się być najcenniejsze?
Zaczynając od podstaw. Problemy z płodnością u mężczyzn mogą być związane z różnymi przyczynami, np. obniżona produkcja hormonów, wrodzonymi wadami funkcjonowania lub budowy układu płciowego. Niemniej, do najczęściej rozpoznawanych problemów zaliczymy niepłodność idiopatyczną, którą charakteryzują zaburzone parametry nasienia i brak innych schorzeń wpływających na płodność. Dotyka ona około 40% przypadków. Większość danych wskazuje, iż problemy te wynikają ze zbyt dużego stresu oksydacyjnego, przy równoczesnym niedoborze antyoksydantów z diety. Znaczące wydają się być tutaj również wiek, palenie papierosów, styl życia- w tym sen, dieta i aktywność fizyczna oraz czynniki środowiskowe.
Zaczynając od podstaw. Problemy z płodnością u mężczyzn mogą być związane z różnymi przyczynami, np. obniżona produkcja hormonów, wrodzonymi wadami funkcjonowania lub budowy układu płciowego. Niemniej, do najczęściej rozpoznawanych problemów zaliczymy niepłodność idiopatyczną, którą charakteryzują zaburzone parametry nasienia i brak innych schorzeń wpływających na płodność. Dotyka ona około 40% przypadków. Większość danych wskazuje, iż problemy te wynikają ze zbyt dużego stresu oksydacyjnego, przy równoczesnym niedoborze antyoksydantów z diety. Znaczące wydają się być tutaj również wiek, palenie papierosów, styl życia- w tym sen, dieta i aktywność fizyczna oraz czynniki środowiskowe.
Antyoksydanty takie jak cynk, witamina C, selen
Najnowsze badania [1,4,5] przedstawiają, że 30-80% mężczyzn wykazujących problemy z płodnością ma zwiększony poziom reaktywnych form tlenu (stresu oksydacyjnego), ale jest to stan, na który mamy wpływ. Możemy go modyfikować, wprowadzając do diety składniki mineralno- witaminowe. Wprowadzenie suplementacji antyoksydantów u mężczyzn w procesie zapłodnienia in vitro, wykazało znacząca poprawę efektywności w porównaniu z grupą kontrolną [3].
Do najbardziej znanych i cenionych antyoksydantów w leczeniu niepłodności u mężczyzn zaliczymy cynk. Pełni on znaczące funkcje w dojrzewaniu plemników, metabolizmie hormonów oraz na reakcję akrosomalną, czyli umożliwiającą wniknięcie plemnika do komórki jajowej [12,13]. Przeprowadzone wśród mężczyzn z trudnościami z płodnością badania wskazują, iż mają oni niższe stężenia cynku w porównaniu do mężczyzn zdrowych [14].
Korzystne wydaje się połączenie suplementacji antyoksydantami z L- karnityną. Okazało się, że powodowała ona zwiększenie ilości plemników i ich ruchliwości [15]. Zwiększyła się również ilość ciąż w porównaniu z grupa kontrolna, która tych suplementów nie otrzymywała.
Wiemy również ze selen i cynk to niezwykle ważne antyoksydanty. Selen bierze udział w produkcji testosteronu oraz wpływa na jakość nasienia, natomiast witamina C ma związek ze stężeniem plemników oraz ich rychliwością [15].
Ważne, aby suplementacja antyoksydantami trwała nie krócej niż 3 miesiące.
Najnowsze badania [1,4,5] przedstawiają, że 30-80% mężczyzn wykazujących problemy z płodnością ma zwiększony poziom reaktywnych form tlenu (stresu oksydacyjnego), ale jest to stan, na który mamy wpływ. Możemy go modyfikować, wprowadzając do diety składniki mineralno- witaminowe. Wprowadzenie suplementacji antyoksydantów u mężczyzn w procesie zapłodnienia in vitro, wykazało znacząca poprawę efektywności w porównaniu z grupą kontrolną [3].
Do najbardziej znanych i cenionych antyoksydantów w leczeniu niepłodności u mężczyzn zaliczymy cynk. Pełni on znaczące funkcje w dojrzewaniu plemników, metabolizmie hormonów oraz na reakcję akrosomalną, czyli umożliwiającą wniknięcie plemnika do komórki jajowej [12,13]. Przeprowadzone wśród mężczyzn z trudnościami z płodnością badania wskazują, iż mają oni niższe stężenia cynku w porównaniu do mężczyzn zdrowych [14].
Korzystne wydaje się połączenie suplementacji antyoksydantami z L- karnityną. Okazało się, że powodowała ona zwiększenie ilości plemników i ich ruchliwości [15]. Zwiększyła się również ilość ciąż w porównaniu z grupa kontrolna, która tych suplementów nie otrzymywała.
Wiemy również ze selen i cynk to niezwykle ważne antyoksydanty. Selen bierze udział w produkcji testosteronu oraz wpływa na jakość nasienia, natomiast witamina C ma związek ze stężeniem plemników oraz ich rychliwością [15].
Ważne, aby suplementacja antyoksydantami trwała nie krócej niż 3 miesiące.
Cholina i kwas foliowy
To dwa składniki, które biorą udział w powstawaniu i dojrzewaniu plemników, chronią również ich DNA (wraz z witamina B6) [18].
Ze względu na niskie spożycie ich z dietą, powinniśmy ją suplementować [16]. Badania wskazują [19], że niedobór i zaburzenia w przemianie folianów i choliny mogą być powiązane z niepłodnością u mężczyzn. Dlatego, poleca się włączenie dobrej jakości preparaty zawierające te składniki.
L- karnityna
Jest związkiem, który dostarczamy z dietą (głównie mięsem i rybami), bierze udział w wielu procesach metabolicznych. Jej główna rola w komórce jest transport kwasów tłuszczowych, które zostają wykorzystane jako energia. Wielu z nas kojarzy się ze sportowcami. Jaką zatem pełni funkcje w leczeniu niepłodności?
Okazuje się, że chroni na DNA plemników i błony komórkowe przed wolnymi rodnikami, jej największe ilości znajdują się w najądrzu, czyli w miejscu dojrzewania plemników [6]. Stężenie L- karnityny jest tu wyższe prawie o 2000 razy niż w krwi. Wyniki badań wykazały, że u mężczyzn z niepłodnością idiopatyczną poziom L- karnityny był znacząco niższy niż u zdrowej grupy kontrolnej [6]. Jej suplementacja w ilości 2 g na dobę wpłynęła pozytywnie na poprawę parametrów nasienia oraz wzrost ilości ciąż [10]. Niemniej, po zaprzestaniu jej spożywania, obserwuje się ponowne pogorszenie jakości i ilości plemników [7,11]. Kolejne badania, potwierdzają jej skuteczność w leczeniu zaburzeń płodności u mężczyzn (zwiększa ruchliwość i ilość plemników oraz objętość nasienia) [11].
Aktualnie prowadzony tryb życia (niejednokrotnie mocno niehigieniczny) ma ogromny wpływ na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Naukowcy obserwują dynamicznie zwiększający się odsetek par, które mają trudności z płodnością.
Liczne badania wykazują, iż znaczącym elementem leczenia, poza zmiana stylu życia, jest uzupełnienie go odpowiednio dobraną suplementacją. Udokumentowano korzystne działanie takich składników jak L- karnityna, witamina C, selen i cynk. Ważne jest, aby składniki te wdrażane były w odpowiednich dawkach, z dobrej jakości preparatów, pod okiem specjalisty.
To dwa składniki, które biorą udział w powstawaniu i dojrzewaniu plemników, chronią również ich DNA (wraz z witamina B6) [18].
Ze względu na niskie spożycie ich z dietą, powinniśmy ją suplementować [16]. Badania wskazują [19], że niedobór i zaburzenia w przemianie folianów i choliny mogą być powiązane z niepłodnością u mężczyzn. Dlatego, poleca się włączenie dobrej jakości preparaty zawierające te składniki.
L- karnityna
Jest związkiem, który dostarczamy z dietą (głównie mięsem i rybami), bierze udział w wielu procesach metabolicznych. Jej główna rola w komórce jest transport kwasów tłuszczowych, które zostają wykorzystane jako energia. Wielu z nas kojarzy się ze sportowcami. Jaką zatem pełni funkcje w leczeniu niepłodności?
Okazuje się, że chroni na DNA plemników i błony komórkowe przed wolnymi rodnikami, jej największe ilości znajdują się w najądrzu, czyli w miejscu dojrzewania plemników [6]. Stężenie L- karnityny jest tu wyższe prawie o 2000 razy niż w krwi. Wyniki badań wykazały, że u mężczyzn z niepłodnością idiopatyczną poziom L- karnityny był znacząco niższy niż u zdrowej grupy kontrolnej [6]. Jej suplementacja w ilości 2 g na dobę wpłynęła pozytywnie na poprawę parametrów nasienia oraz wzrost ilości ciąż [10]. Niemniej, po zaprzestaniu jej spożywania, obserwuje się ponowne pogorszenie jakości i ilości plemników [7,11]. Kolejne badania, potwierdzają jej skuteczność w leczeniu zaburzeń płodności u mężczyzn (zwiększa ruchliwość i ilość plemników oraz objętość nasienia) [11].
Aktualnie prowadzony tryb życia (niejednokrotnie mocno niehigieniczny) ma ogromny wpływ na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Naukowcy obserwują dynamicznie zwiększający się odsetek par, które mają trudności z płodnością.
Liczne badania wykazują, iż znaczącym elementem leczenia, poza zmiana stylu życia, jest uzupełnienie go odpowiednio dobraną suplementacją. Udokumentowano korzystne działanie takich składników jak L- karnityna, witamina C, selen i cynk. Ważne jest, aby składniki te wdrażane były w odpowiednich dawkach, z dobrej jakości preparatów, pod okiem specjalisty.
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31081299/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25928197/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23970453/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18281241/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29713534/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28138186/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15705374/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20845296/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4866177/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12568837/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25707144/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18287793/
- https://www.dbc.wroc.pl/Content/2035/x21_Zdro2.pdf
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26932683/
- Witkowska-Zimny M.et al.: Ocena skuteczności suplementacji żywieniowej w terapii niepłodności. Pol. Merkur. Lek, 2013, XXXV/210: 347-351
- https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.2903/j.efsa.2016.4484
Treści umieszczone w ramach Portalu mają na celu poszerzenie wiedzy użytkowników. Portal ma charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny i treści w nim umieszczane nie stanowią porady lekarskiej. Przed skorzystaniem z jakichkolwiek informacji umieszczonych w Portalu koniecznie skontaktuj się ze swoim lekarzem.