Insulinooporność to stan, w którym komórki organizmu stają się mniej wrażliwe na działanie insuliny, co prowadzi do podwyższenia poziomu glukozy we krwi. Jest to kluczowy czynnik rozwoju cukrzycy typu 2 oraz zespołu metabolicznego. W ostatnich latach dieta niskowęglowodanowa zyskała na popularności jako potencjalna metoda poprawy wrażliwości na insulinę. Jakie są naukowe podstawy tego podejścia?

 

 

Mechanizmy zapalne w chorobach autoimmunologicznych

Proces zapalny odgrywa kluczową rolę w patogenezie chorób autoimmunologicznych. W odpowiedzi na nieprawidłowe reakcje układu odpornościowego dochodzi do uszkodzenia tkanek organizmu przez własne przeciwciała i limfocyty T. Jednym z kluczowych mediatorów zapalnych są cytokiny prozapalne, takie jak interleukina-6 (IL-6), czynnik martwicy nowotworów alfa (TNF-α) oraz interleukina-1 beta (IL-1β). Badania wskazują, że modulacja diety może wpływać na poziom tych cytokin, łagodząc przewlekły stan zapalny.

Główne założenia diety przeciwzapalnej

Dieta przeciwzapalna opiera się na spożywaniu produktów bogatych w składniki bioaktywne o działaniu przeciwzapalnym, takich jak kwasy omega-3, polifenole czy witaminy o silnym potencjale antyoksydacyjnym. Główne zasady obejmują:
Unikanie przetworzonej żywności Produkty wysoko przetworzone, takie jak słodycze, fast food czy produkty bogate w nasycone tłuszcze, nasilają procesy zapalne poprzez wzrost poziomu TNF-α i IL-6.
Spożywanie zdrowych tłuszczów Kwasy omega-3, obecne w tłustych rybach (np. łosoś, makrela) oraz nasionach lnu i chia, zmniejszają produkcję prozapalnych cytokin. Ich działanie przeciwzapalne zostało potwierdzone w badaniach nad RZS.
Włączenie błonnika pokarmowego Warzywa, owoce, rośliny strączkowe oraz 
produkty pełnoziarniste są bogatym źródłem błonnika, który wspiera mikrobiotę jelitową. Zaburzenia mikrobioty jelitowej są łączone z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak toczeń czy stwardnienie rozsiane.
Spożywanie produktów bogatych w antyoksydanty Owoce jagodowe (np. borówki, maliny), orzechy, zielona herbata i oliwa z oliwek zawierają polifenole, które zmniejszają stres oksydacyjny i stan zapalny.
Produkty kluczowe w diecie przeciwzapalnej
Ryby tłuste: bogate w kwasy omega-3.
Warzywa liściaste: np. szpinak, jarmuż, bogate w witaminę K i karotenoidy.
Owoce jagodowe: źródło witaminy C i polifenoli.
Orzechy i nasiona: np. migdały, orzechy włoskie.
Przyprawy: kurkuma, imbir – wykazują silne działanie przeciwzapalne.
Oliwa z oliwek extra virgin: bogata w polifenole i zdrowe tłuszcze jednonienasycone.

Rola mikrobioty jelitowej

W ostatnich latach dużo uwagi poświęca się osi jelito-mózg oraz jej wpływowi na choroby autoimmunologiczne. Dieta przeciwzapalna wspiera rozwój korzystnych bakterii jelitowych, takich jak Lactobacillus i Bifidobacterium, co może modulować reakcje immunologiczne. Fermentowane produkty spożywcze, np. kefir czy kiszonki, są doskonałym źródłem probiotyków wspierających zdrowie jelit.
Teraz już wiesz, że dieta przeciwzapalna może stanowić istotne wsparcie w leczeniu chorób autoimmunologicznych poprzez redukcję stanu zapalnego i modulację układu odpornościowego. Kluczowe jest unikanie żywności przetworzonej, włączenie zdrowych tłuszczów, błonnika i antyoksydantów oraz wspieranie mikrobioty jelitowej. Chociaż dieta nie zastępuje leczenia farmakologicznego, może istotnie poprawić jakość życia pacjentów i zmniejszyć ryzyko zaostrzeń choroby.

Źródła:

Gioia C, Lucchino B, Tarsitano MG, Iannuccelli C, Di Franco M. Dietary Habits and Nutrition in Rheumatoid Arthritis: Can Diet Influence Disease Development and Clinical Manifestations? Nutrients. 2020;12(5):1456.
Kostoglou-Athanassiou I, Athanassiou L, Athanassiou P. The Effect of Omega-3 Fatty Acids on Rheumatoid Arthritis. Mediterr J Rheumatol. 2020;31(2):190-194. 
Martinez-Lacoba R, Pardo-Garcia I, Amo-Saus E, Escribano-Sotos F. Mediterranean diet and health outcomes: a systematic meta-review. Eur J Public Health. 2018;28(5):955-961.
Mikulska AA, Karaźniewicz-Łada M, Filipowicz D, Ruchała M, Główka FK. Metabolic Characteristics of Hashimoto's Thyroiditis Patients and the Role of Microelements and Diet in the Disease Management-An Overview. Int J Mol Sci. 2022;23(12):6580. 
Snetselaar LG, Cheek JJ, Fox SS, Healy HS, Schweizer ML, Bao W, Kamholz J, Titcomb TJ. Efficacy of Diet on Fatigue and Quality of Life in Multiple Sclerosis: A Systematic Review and Network Meta-analysis of Randomized Trials. Neurology. 2023;100(4):e357-e366.
Wark G, Samocha-Bonet D, Ghaly S, Danta M. The Role of Diet in the Pathogenesis and Management of Inflammatory Bowel Disease: A Review. Nutrients. 2020;13(1):135.