Wpływ testosteronu na kobiecy organizm: Co warto wiedzieć?
Testosteron, choć powszechnie uważany za "męski" hormon, odgrywa istotną rolę także w organizmie kobiet. Jest produkowany w jajnikach i nadnerczach, a jego prawidłowe stężenie jest kluczowe dla zdrowia i dobrego samopoczucia. W tym artykule omówimy, jak testosteron wpływa na kobiecy organizm, jakie są objawy jego niedoboru i nadmiaru oraz jak utrzymać równowagę hormonalną.
Rola testosteronu w kobiecym organizmie
U kobiet 50% testosteronu jest produkowane obwodowo, czyli z androstendionu. Proces ten odbywa się w wątrobie. Pozostała część pochodzi z jajników i kory nadnerczy, a u ciężarnych kobiet jest również wytwarzana przez łożysko. Niewątpliwie testosteron pełni ważną rolę w utrzymaniu zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze udział w regulacji libido i płodności, pomaga zachować odpowiednią masę mięśniową i gęstość kości. Oddziałuje również na funkcje poznawcze, nastrój i ogólny stan zdrowia psychicznego, a badania obserwacyjne wskazują, że ma korzystne działanie na układ sercowo-naczyniowy.
Skutki niedoboru testosteronu
Testosteron odgrywa kluczową rolę w wielu procesach fizjologicznych. Niestety wraz z wiekiem obniża się jego stężenie w organizmie, zwłaszcza podczas menopauzy jego ilość może spaść nawet o połowę. Kobiety, które przeszły usunięcie jajników, również mają niższe poziomy testosteronu.
Do skutków jego niedoboru należą więc:
- obniżenie libido,
- pogorszenie samopoczucia,
- brak energii, ospałość,
- spadek nastroju,
- pogorszenie jakości kości,
- spadek masy mięśniowej.
Skutki nadmiaru testosteronu
Nadmiar testosteronu u kobiet, znany również jako hiperandrogenizm, może znacznie wpłynąć na jakość życia. Jednym z częstszych objawów budzących niepokój jest trądzik. Oprócz tego, nadmiar testosteronu może prowadzić do szybszego wypadania włosów z głowy, a równocześnie pobudza wzrost włosów w niepożądanych miejscach, takich jak ręce, brzuch czy twarz.
Do skutków nadmiaru testosteronu należą więc trądzik, hirsutyzm, ale również:
- zaburzenia owulacji i problemy z płodnością,
- niski poziom progesteronu,
- nieregularne cykle miesiączkowe.
Żywieniowe wsparcie
- Zadbaj o to, by posiłki były odpowiednio zbilansowane pod względem zawartości białka, zdrowych tłuszczów i węglowodanów.
- Jeśli cierpisz na otyłość, to zredukuj masę ciała.
- Redukując masę ciała, nie zapominaj o tym by w twojej diecie znalazły się zdrowe tłuszcze, takie jak awokado, oleje roślinne, orzechy i nasiona.
- Jeżeli masz zaburzenia glikemii, wprowadź dietę o obniżonym ładunku glikemicznym.
- Włącz do swojej codzienności aktywność fizyczną.
- Wprowadź do diety produkty o działaniu przeciwzapalnym, jak oliwa, owoce jagodowe, orzechy i nasiona.
- Warto także wzbogacić dietę o składniki stymulujące produkcję testosteronu, takie jak np. magnez, cynk, witamina B6 i witamina D.
Testosteron odgrywa kluczową rolę w zdrowiu kobiet, wpływając na libido, masę mięśniową, gęstość kości oraz poziom energii i nastrój. Zarówno niedobór, jak i nadmiar tego hormonu mogą prowadzić do różnych problemów zdrowotnych. Dlatego ważne jest, aby dbać o równowagę hormonalną poprzez zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną i unikanie stresu. Jeśli podejrzewasz u siebie hiperandrogenizm, skonsultuj się ze specjalistą.
Źródła bibliograficzne:
- Alemany M.: The Roles of Androgens in Humans: Biology, Metabolic Regulation and Health. Int J Mol Sci. 2022 Oct 8;23(19):11952.
- Burwitz B.J., Yusova S., Robino J.J. I wsp.: Western-style diet in the presence of elevated circulating testosterone induces adipocyte hypertrophy without proinflammatory responses in rhesus macaques. Am J Reprod Immunol. 2023 Oct;90(4):e13773.
- Coelingh Bennink HJT. A few certainties about testosterone in women. Climacteric. 2023 Apr;26(2):168.
- Davis S.R., Wahlin-Jacobsen S.: Testosterone in women--the clinical significance. Lancet Diabetes Endocrinol. 2015 Dec;3(12):980-92.
- Islam R.M., Bell R.J., Green S. I wsp.: Effects of testosterone therapy for women: a systematic review and meta-analysis protocol. Syst Rev. 2019 Jan 11;8(1):19.
- Jayaraman A., Lent-Schochet D., Pike C.J.: Diet-induced obesity and low testosterone increase neuroinflammation and impair neural function. J Neuroinflammation. 2014 Sep 16;11:162.
- Lorenz T.K., Heiman J.R., Demas G.E.: Testosterone and immune-reproductive tradeoffs in healthy women. Horm Behav. 2017 Feb;88:122-130.
- Sharma A., Welt C.K.: Practical Approach to Hyperandrogenism in Women. Med Clin North Am. 2021 Nov;105(6):1099-1116.
- Whittaker J. High-protein diets and testosterone. Nutr Health. 2023 Jun;29(2):185-191. doi: 10.1177/02601060221132922. Epub 2022 Oct 20.