Kawałek czekolady po obiedzie, ciasteczko do kawy, lody w nagrodę po męczącym dniu… Każdy z nas to zna. Jest to niezwykle ryzykowne, mocno zaburza naszą prace nad poprawą stylu życia, stanu zdrowia i dbania o sylwetkę. Dlaczego słodycze sprawiają nam tyle trudności, kiedy chcemy z nich zrezygnować i zmienić nawyki?

Po pierwsze słodycze wyzwalają produkcje tzw. „hormonów szczęścia”, dzięki nim czujemy chwilową przyjemność, ulgę, złagodzenie stresu. W psychodietetyce mechanizm ten nazywamy krótkoterminowym wzmocnieniem. Jest nam źle, zjadamy coś słodkiego i jest lepiej. Ale tylko przez chwile, więc sięgamy po kolejny słodycz. I tak, tworzymy nawyk, który w konsekwencji przynosi nam więcej szkód niż korzyści. Konsekwencje są odroczone w czasie, ale wpływają mocno na nasza psychikę, wywołując poczucie winy, obniżoną samoocenę i poczucie skuteczności.

Po drugie, istnieją mechanizmy ewolucyjne, które swego czasu chroniły nas przed niedoborami energii. Słodycze to wysokokaloryczne produkty, które w małej ilości dostarczają sporej ilości energii. Patrząc na rozwój cywilizacji i dzieje ludzkości, nigdy nie było sytuacji, kiedy dostęp do żywności był taki prosty jak obecnie. Kiedyś wysokokaloryczne produkty pozwalały przetrwać okres głodu i poszukiwania/ produkcji żywności. Mechanizmy odczuwania przyjemności po ich spożyciu miały motywować do kolejnych poszukiwań.

Po trzecie, istnieje błędne koło działania cukru. Zjedzenie słodyczy wyzwala nagły wzrost poziomu cukru we krwi, po czym w odpowiedzi dochodzi do wyrzutu insuliny. Insulina jest to hormon, który wiąże wolną glukozę w glikogen i odkłada go w postaci „zapasu energii” w wątrobie, w mięśniach i pod postacią tkanki tłuszczowej. Istotne jest to, że im więcej cukru spożywamy, tym więcej insuliny jest produkowane. Powoduje to częste spadki glukozy we krwi (często obserwowane u osób z insulinoopornością), odczuwane jako głód, senność lub ochota na słodkie. I tak powstaje błędne koło podjadania.

Krok 1- poszukaj przyczyny

Sprawdź czy Twój organizm funkcjonuje prawidłowo, skonsultuj się z lekarzem i wykonaj niezbędne badania. Być może przyczyna Twoje dużej/ częstej ochoty na słodycze tkwi nie tylko w Twoich nawykach, ale w Twoim stanie zdrowia. Może być objawem rozwijającej się np. insulinooporności lub cukrzycy.

Ponadto, warto pomyśleć jaką rolę pełnią w Twoim życiu słodycze. Być może od dzieciństwa nagrodą za dobre oceny, za zjedzony obiad, za wykonane obowiązki była czekolada? A może była ona ratunkiem w sytuacjach trudnych i stresujących?

Nasze zachowania mają źródło w sytuacjach, kiedy nasz mózg zaczął tworzyć nawyk. Powstawanie tych nawyków możemy porównać do nauki jazdy autem. Kiedy pierwszy raz wsiadamy do auta, wydaje nam się niemalże niemożliwe, żeby opanować wszystkie czynności związane z jego prowadzeniem. Jednak z czasem, kiedy trenujemy, zaczynamy być w tym coraz lepsi. Po pewnym czasie, działamy już automatycznie. Mamy wyuczone odruchy, reakcje, które pomagają nam prowadzić samochód.

Analogicznie wygląda nawykowe jedzenie słodyczy pod wpływem stresu czy trudnych emocji. W określonych okolicznościach było to dla nas pomocne, wygodne i skuteczne. Jednak z czasem widzimy, że konsekwencje są dla nas niekorzystne. Warto pomyśleć i poszukać innych sposobów na rozładowanie napięcia i poprawę nastroju, zacząć ćwiczyć inny sposób „jazdy” i dać sobie na to trochę czasu.

Krok 2- przerwij błędne koło, postaw sobie cel i nie kupuj słodyczy

Najlepszym sposobem, aby przestać podjadać słodycze, jest zaprzestanie ich kupowania. Zmniejszy to ryzyko sięgania po nie w sytuacjach „kryzysowych”.

Warto stworzyć plan awaryjny na ten czas- spisać chociaż trzy pomysły na to, co możemy zrobić, aby przerwać błędne koło podjadania batoników czy ciasteczek. Istotne jest, aby pamiętać po co to robimy, co jest naszym celem. Często ochota na słodycz trwa chwile, warto ja przeczekać, napić się szklanki wody, zająć głowę czymś innym i nie utrwalać nieprawidłowych nawyków.

Samo odstawienie cukru i słodyczy, spowoduje, że obniży Ci się próg słodkości, ureguluje się glikemia (jeśli oczywiście zadbasz równocześnie o dietę). Zmniejszysz podaż energii co będzie skutkowało utratą zbędnych kilogramów. Może to również korzystnie wpłynąć na Twoje poczucie skuteczności i wzmocnienie silnej woli.

Jeśli całkowite odstawienie cukru jest dla ciebie zbyt trudne, zaplanuj to stopniowo.

Ogranicz ich spożycie o połowę, po tygodniu, dwóch o kolejną połowę i tak redukuj do minimum.

Treści umieszczone w ramach Portalu mają na celu poszerzenie wiedzy użytkowników. Portal ma charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny i treści w nim umieszczane nie stanowią porady lekarskiej. Przed skorzystaniem z jakichkolwiek informacji umieszczonych w Portalu koniecznie skontaktuj się ze swoim lekarzem.